آخرین کلام اعمش به ابوحنیفه قبل از وفات
عن شریک بن عبد الله قال کنا عند الأعمش فی مرضه الذی توفی فیه فدخل علیه أبو حنیفة وابن أبی لیلى وابن شبرمة وکان الإمام أکبرهم فبدأ بالکلام وقال اتق الله فانک فی أول یوم من الآخرة وقد کنت تحدث عن علی رضی الله عنه بأحادیث لو أمسکتها لکان خیرا لک فقال الأعمش اسندنی لمثلی یقال هذا حدثنی أبو المتوکل الناجی عن أبی سعید الخدری قال قال رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم إذا کان یوم القیام قال تعالى لی ولعلی بن أبی طالب أدخلا الجنة من أحبکما وأدخلا النار من أبغضکما وذلک قول الله تعالى « القیا فی جهنم کل کفار عنید » . قال الإمام قوموا حتى لا یجیء بأطم من هذا قال فوا الله ما جزنا الباب حتى مات .
الجواهر المضیة فی طبقات الحنفیة ، ج 2 ، ص 501 .
از شریک بن عبدالله نقل شده است که ما هنگام مریضی اعمش که در آن وفات کرد نزد او بودیم پس ابوحنیفه و ابن ابی لیلی و ابن شبرمه به عیادت او آمدند پس ابوحنیفه که بزرگ آنها بود شروع به سخن گفتن کرد و گفت : تقوای الهی پیشه گیر که تو در اولین روز از آخرت هستی (یعنی نزدیک وفات هستی) در حالیکه تو از حضرت علی علیه السلام احادیثی نقل کردی که اگر نقل نمی کردی برای تو بهتر بود پس اعمش گفت : مرا بنشانید به مثل من (دوستدار علی) اینچنین گفته می شود از ابوالمتوکل ناجی از ابوسعید خدری شنیدم که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمود : زمانی که روز قیامت شود خدای متعال به من و علی ابن ابیطالب می گوید کسانی که شما را دوست داشتند وارد بهشت کنید و کسانی که با شما دشمن بودند وارد جهنم کنید و این قول خدای عزوجل است که (شما دو نفر در جهنم بیندازید هر کافر معاند را). ابوحنیفه گفت : بلند شوید تا بیشتر از این نشنوید گفت به خدا قسم به در خانه نرسیده بودیم که اعمش از دنیا رفت.
شاعران زیادی در طول قرون متمادی از این روایت در شعر خود استفاده کرده اند که به برخی اشاره می شود:
قسیم النار ذو خیر وخیر یخلصنا الغداة من السعیر
فکان محمد فی الدین شمسا علی بعد کالبدر المنیر
خاتمه المستدرک میرزای نوری ج 3 ص 80،
علی علیه السلام تقسیم کننده دوزخ صاحب خیر است و چه خوب است که فردای قیامت از جهنم نجات می یابیم.
پس حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم در دین خورد است و بعد از آن علی مثل ماه درخشنده است .
قال البشنوی:
فمدینة العلم التی هو بابها أضحى قسیم النار یوم مآبه
فعدوه أشقى البریة فی لضى وولیه المحبوب یوم حسابه
مناقب ابن شهر آشوب ج 1 ص 314،
پس شهر علمی که او در آن است روشن است که تفسیم کننده دوزخ روز بازگشتش او خواهد بود.
پس دشمن او شقی ترین خلق در قیامت است و دوست او مورد محبت در روز حسابرسی است .
قال عمار بن تغلبة :
علی حبه جنة قسیم النار والجنة
وصی المصطفى حقا إمام الانس والجنة .
مدینه المعاجز علامه بحرانی ج 1 ص 260
حب علی بن ابیطالب سپر از آتش است و او تقسیم کننده جهنم و بهشت است .
و او جانشین و وصی به حق حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم است و او پیشوای جنو انس است.
البته قندوزی حنفی این شعر را از شعرهایی می داند که به امام شافعی نسبت داده شده است .
ینابیع الموده ، قندوزی حنفی ، ج 1 ، ص 254.
