هورمون رشد ( سوماتوتروپین ) بوسیله سوماتوتروفها ترشح می شود که قسمت عمده ای از ساختمان هیپوفیز قدامی را شامل میگردد . هورمون رشد در انسان از یک زنجیره پلی پپتیدی با 191 آمینواسید به همراه دو پیوند دی سولفید درون زنجیره ای است . نیمه عمر هورمون GH در پلاسما 20 الی 30 دقیقه است . این هورمون بصورت فورانی یا ضربانی و 4 الی 8 فوران در بدن ترشح میگردد . زمان ترشح این هورمون پس از تغذیه و در هنگام ورزش و خواب میباشد . هورمون GH در زمان رشد و بلوغ به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته و در دوران بزرگسالی نیز این افزایش ترشح ادامه می یابد . کمبود GH در بدن باعث کوتاهی قد میشود و افزایش آن نیز باعث غول آسایی می گردد . نکته مهم این است که GH بطور مستقیم بر رشد اثر نمی گذارد بلکه با تحریک تشکیل سایر هورمونها عمل می نماید . هورمونهای اصلی متاثر از GH فاکتورهای رشد شبه انسولین ( IGF ) نام دارند و IGF-1 مهمترین سوماتومدین در دوران رشد پس از نوزادی است . نیمه عمر IGF-1 در بدن به واسطه وجود پروتئینهای اتصالی بین 3 الی 18 ساعت میباشد . ساختمان IGF-1 شبیه به پروانسولین است و از این جهت شبه انسولین نامیده می شود . ترشح IGF-1 با سوء تغذیه در بدن کاهش می یابد . برخی از آمینواسیدها مانند آرژینین محرکهای قوی ترشح GH در بدن میباشند و در مقابل افزایش قند خون باعث مهار ترشح GH میگردد . عموماً کمبود GH باعث چاقی در کودکان می گردد و چربی را در افراد بزرگسال افزایش میدهد . نحوه آزاد شدن هورمون رشد در بررسی فیزیولوژیکی ، بسیار پیچیده و گمراه کننده است . برای مثال افزایش IGF-1 ترشح GH را مهار میکند ، افزایش قند نیز همین اثر را دارد. 1- آنچه مسلم است محرکهای آزادی GH در بدن شامل ، گالانین و هیپوگلیسمی انسولینی میباشند که از طریق بتا بلوکرهای آدرنرژیک عمل میکنند و اثر تحریکی بر تقویت GH دارند. 2- جالب است بدانید که بعضی بلوکرهای آلفا2- آدرنرژیک مانند یوهیمبین باعث کاهش ترشح طبیعی GH میگردند. 3- بعضی از مهارگرهای استیل کولین استراز نیز آزادی GH را تسهیل میکند که ناشی از مهار آزادی سوماتوستاتین است . 4- خواب ، ورزش ، آرژینین و گلوکاگن ترشح GH را افزایش می دهد ، اما آتروپین یکی از موثرترین بلوکرهای GH است. 5- مواد آندروژنیک در پسران نا بالغ باعث آزادی GH می گردد . استروژن نیز غلظت GH را افزایش میدهد ، اما با وقفه در تولید IGF-1 اثر بیولوژیک هورمون را کاهش میدهد. 6- کمبود ACTH و TSH نیز باعث کمبود GH میگردد. اما بیائید بدانیم که مازاد طبیعی و یا القایی GH چه تاثیراتی دارد: مازاد GH منجر به یک بیماری به نام آکرومگالی می گردد. افراد مبتلا به آکرومگالی اغلب دچار رشد و بزرگی دست و پا ، برآمدگی چانه بزرگی زبان ، پر چین شدن صورت می شوند . صدای این افراد خشن و توخالی است . آما آنچه یک بیمار آکرومگالی را آزار می دهد احساس ضعف ، سستی و خستگی ، افزایش تعریق بعلت افزایش متابولیسم پایه ، خواب آلودگی مفرط ، درد عضلانی و مفصلی ( خصوصاً در ناحیه شانه ها ، کمر و زانو ) و سر درد است. تقریباً یک سوم بیماران آکرومگالی دچار فشار خون هستند ، افزایش حجم بطن چپ قلب نیز در اکثر بیماران دیده می شود. گواتر نیز یکی از عوارض جانبی این بیماری است.